Μοντέλο αυθαιρέτων για την κύρωση των δασικών χαρτών – Τι θα πληρώσουν οι πολίτες

Υποχρεωτική έκδοση πιστοποιητικού με το οποίο θα επικυρώνεται ο χαρακτήρας της έκτασης στην οποία έχει κυρωθεί ο δασικός χάρτης προβλέπει ρύθμιση του υπουργείου Περιβάλλοντος με την οποία επιδιώκει να τρέξει τους δασικούς χάρτες αλλά και να αντλήσει πόρους που θα συμβάλλουν στην χρηματοδότηση του έργου.

Το πιστοποιητικό των δασικών χαρτών, το οποίο «αντιγράφει» τα αντίστοιχα δικαιλογητικά των αυθαιρέτων (σ.σ. πιστοποιητικό εκδίδεται σε κάθε μεταβίβαση ακινήτου ως αποδεικτικό στοιχείο ότι μία ιδιοκτησία δεν έχει πολεοδομικές παραβάσεις), θα χορηγείται από το οικείο κτηματολογικό γραφείο και όπου δεν υπάρχει Κτηματολόγιο από την Διεύθυνση Δασών της Αποκεντρωμένης Διοίκησης κάθε περιοχής.

Το πιστοποιητικό αυτό θα εκδίδεται σε κάθε μεταβίβαση ή άλλη μεταβολή εμπράγματων δικαιωμάτων προκειμένου να βεβαιώσει ότι δεν υπάρχουν δικαιώματα του δημοσίου επί της έκτασης που κυρώνεται ο χάρτης. Σε διαφορετική περίπτωση οι πράξεις θα κρίνονται ανίσχυρες και άκυρες. Το ύψος του τέλους που θα επιβαρύνει τις συναλλαγές των ιδιοκτητών ακίνητης περιουσίας με την πολιτεία θα καθορίζεται με κοινή υπουργική απόφαση των υπουργών Οικονομικών και Περιβάλλοντος.

Πρόκειται για μία από τις προβλέψεις της επικείμενης τροποποίησης του νόμου 3889/2010 της Τίνας Μπιρμπίλης που επιχειρεί το υπουργείο και ο αρμόδιος αναπληρωτής υπουργός κ. Γιάννης Τσιρώνης για την επιτάχυνση της κύρωσης των δασικών χαρτών που έχουν περιέλθει σε τέλμα και υπάρχουν ισχυρές πιέσεις να «τρέξουν». Μέχρι σήμερα έχει κυρωθεί μόλις το 0,56% των δασικών χαρτών της ελληνικής επικράτειας, ενώ έχει αναρτηθεί το 1,12%. Συνολικά οι δασικοί χάρτες που έχουν καταρτιστεί φθάνουν στο 22,57% και υπό κατάρτιση βρίσκεται το 32,18%.

Στόχος είναι να αποκτήσει η χώρα κτηματολόγιο αλλά και να οριοθετηθούν τα δάση και οι δασικές εκτάσεις κάτι που θα ανοίξει το δρόμο και για την επενδυτική αξιοποίηση πολλών περιοχών, ξεκαθαρίζοντας ταυτόχρονα και την περιουσία του δημοσίου. Εσχάτως μάλιστα η κυβέρνηση χρησιμοποιεί τους δασικούς χάρτες και ως «εργαλείο» για την κατοχύρωση περιουσιακών στοιχείων μέσα σε δάση και δασικές εκτάσεις. Πρόκειται για περιοχές που φύτρωσαν αυθαίρετοι οικισμοί και σήμερα διεκδικούν διευθέτηση του προβλήματος με την αρωγή της πολιτείας.

Χέρι στο ταμείο της ΕΚΧΑ και στο βάθος προσλήψεις

Η νέα νομοθετική ρύθμιση που αναμένεται να παρουσιαστεί τις επόμενες μέρες από το υπουργείο Περιβάλλοντος, θα συμπληρωθεί με άλλες δύο πηγές εσόδων. Με τα τέλη που θα καταβάλλουν οι πολίτες για να διατυπώνουν τις αντιρρήσεις τους κατά το στάδιο της ανάρτησης των δασικών χαρτών αλλά και με την πρόβλεψη ότι οι δαπάνες κατάρτισης, ανάρτησης και κύρωσης των δασικών χαρτών μπορούν να καλύπτονται και από τα τέλη κτηματογράφησης. Πρόκειται για το λεγόμενο 35άρι το οποίο αποτελεί πάγιο τέλος κτηματογράφησης για κάθε δικαίωμα που δηλώνεται στο κτηματολόγιο και το οποίο δεν έχει εισπραχθεί από τα παλιά προγράμματα. Το 35άρι συνοδεύεται από την είσπραξη του ενός επί τοις χιλίοις (ο/οο), που αφορά το υπόλοιπο ανταποδοτικό τέλος της κτηματογράφησης που καταβάλλεται μετά το στάδιο των διορθώσεων και των ενστάσεων.

Με βάση το σχέδιο, το ειδικό τέλος αντιρρήσεων αποδίδεται στο «Πράσινο Ταμείο» σε ειδικό κωδικό με την ονομασία «Ταμείο Δασικών Χαρτών». Κατατίθεται στην ΕΚΧΑ ή την οικεία διεύθυνση δασών και μπορεί να κλιμακώνεται ανάλογα με το εμβαδόν της έκτασης που αφορά η αντίρρηση αλλά και να μειώνεται βάσει ειδικών συντελεστών ανάλογα με τον τρόπο υποβολής αντιρρήσεων. Εφόσον ο πόρος αυτός δεν επαρκεί προβλέπεται ότι θα αξιοποιούνται και οι πόροι του Ειδικού Φορέα Δασών.

Η πρόβλεψη για την αξιοποίηση των τελών κτηματογράφησης θεωρείται σαφές ότι βρίσκει αντίθετη την Εθνικό Κτηματολόγιο και Χαρτογραφήσεις (ΕΚΧΑ) καθώς περιορίζει σημαντικά το ταμείο της. Δεν είναι όμως το μόνο σημείο που προκαλεί δυσαρέσκεια στην εταιρεία που εποπτεύει το υπουργείο Περιβάλλοντος και αλλά έχει αφήσει στην τύχης. Το δεύτερο είναι η πρόνοια του νομοθέτη να ξαναβάλει στο παιχνίδι της κύρωσης των δασικών χαρτών τις Διευθύνσεις Δασών των Αποκεντρωμένων Διοικήσεων, αφαιρώντας την σχετική αρμοδιότητα από την ΕΚΧΑ. Το ΥΠΑΠΕΝ επιδιώκει να αντιμετωπίσει την υποστελέχωση των υπηρεσιών αυτών που στο παρελθόν κρίθηκαν αναποτελεσματικές για να «τρέξουν» τους δασικούς χάρτες, με νέες προσλήψεις που βαπτίζει εποχικές και οι οποίες θα συνδράμουν το έργο της εκπόνησης, ανάρτησης, θεώρησης και κύρωσης των δασικών χαρτών. Οι προσλήψεις θα γίνονται κατά παρέκκλιση των κείμενων διατάξεων με Κοινή Υπουργική Απόφαση των υπουργών Οικονομικών και Περιβάλλοντος.

Η ευθύνη κύρωσης των δασικών χαρτών

Η πρόταση του υπουργείου Περιβάλλοντος για την κύρωση των δασικών χαρτών προβλέπει την υπογραφή προγραμματικής συμφωνίας μεταξύ της ΕΚΧΑ και της Γενικής Διεύθυνσης Ανάπτυξης και Προστασίας Δασών και Αγροπεριβάλλοντος, μέσω της οποίας θα καθορίζονται οι όροι συμμετοχής των αρμόδιων δασικών υπηρεσιών σε κάθε στάδιο κατάρτισης, ανάρτησης και κύρωσης των δασικών χαρτών. Ωστόσο στο άρθρο 18 παράγραφος 4 του σχεδίου νόμου, ξεκαθαρίζεται ότι ο δασικός χάρτης μετά την θεώρησή του, κυρώνεται ως προς τα τμήματα που δεν είχαν αντιρρήσεις με πράσινο περίγραμμα με απόφαση του Συντονιστή Αποκεντρωμένης Διοίκησης που εκδίδεται ενός 10 ημερών. Προβλέπεται ότι με την λήξη της προθεσμίας υποβολής αντιρρήσεων, ξεκινά η επεξεργασία τους και αποτυπώνονται στο δασικό χάρτη εντός 20 ημερών οι εκτάσεις για τις οποίες δεν υποβλήθηκαν αντιρρήσεις. Ο χάρτης με τις περιοχές αυτές θεωρείται από την οικεία Διεύθυνση Δασών επίσης μέσα σε 20 μέρες.

Οι επιτροπές αντιρρήσεων (Ε.ΠΕ.Α) είναι τριμελείς και απαρτίζονται από δασολόγους-γεωπόνους, έχοντας τη δυνατότητα να διενεργούν αυτοψίες, να ζητούν πρόσθετα στοιχεία από την ΕΚΧΑ και τις Διευθύνσεις Δασών καθώς επίσης και να καλούν στις συνεδριάσεις τους ενδιαφερόμενους. Για την επίλυση σύνθετων τεχνικών ζητημάτων μπορούν με τη σύμφωνη γνώμη του Υπουργού να διαβιβάζουν ερωτήματα στο Νομικό Συμβούλιο του Κράτους.

Πώς οριοθετούνται οι οικισμοί

Η πρόταση του υπουργείου Περιβάλλοντος προβλέπει ότι κατά την κατάρτιση των δασικών χαρτών, η ΕΚΧΑ ή οι Διευθύνσεις Δασών αποστέλουν τα ψηφιακά χαρτογραφικά υπόβαθρα (ορθοφωτοχάρτες) που χρησιμοποιούνται για το έργο στις αρμόδιες υπηρεσίες (Διευθύνσεις Περιβάλλοντος και Χωροταξίας της Περιφέρειας, Διευθύνσεις Τοπογραφικού και Πολεοδομικού Σχεδιασμού του υπουργείου κ.α ) ώστε να ελέγξουν, να διορθώσουν και να θεωρήσουν τα όρια των οικισμών που βρίσκονται εντός αυτών. Οι ίδιες υπηρεσίες οφείλουν εντός προθεσμίας 30 ημερών να έχουν θεωρήσει τους ορθοφωτοχάρτες και να τεκμηριώνουν με ακριβή στοιχεία τα δεδομένα με τα οποία έγινε η αποτύπωση και θεώρηση του χάρτη. Εφόσον όπως αναφέρεται παρέλθει άπρακτη αυτή η προθεσμία, η αποτύπωση του χάρτη θεωρείται έγκυρη με βάση τα στοιχεία που έχει συγκεντρώσει εκείνος που εκπονεί την κατάρτιση.

Δεν υφίστανται η υποχρέωση της αποστολής των παραπάνω στοιχείων (των ορθοφωτοχαρτών) όταν τα στοιχεία οριοθέτησης ή πολεοδόμησης περιοχών αποτελούν συμβατικό αντικείμενο μελέτης δασικών χαρτών που έχουν ανατεθεί σε ιδιώτες. Το σχέδιο νόμου προβλέπει ότι οι εκτάσεις που έχουν απολέσει τον δασικό τους χαρακτήρα πριν τις 11 Ιουνίου του 1975 (ημερομηνία ψήφισης του Συντάγματος) και με αποφάσεις της διοίκησης καλύπτονται από το τεκμήριο της νομιμότητας δεν χαρακτηρίζονται δάση ή δασικές εκτάσεις. Επιπλέον ακίνητα εκτός σχεδίου που έχουν νόμιμη οικοδομική άδεια προ τις 11 Ιουνίου 1975 που δεν έχει ανακληθεί ή ακυρωθεί δεν χαρακτηρίζονται δάσος ή δασικές εκτάσεις και δεν κηρύσσονται αναδασωτέα.