Απόφαση – σταθμός κατά της δόμησης εκτός σχεδίου

«Φρένο» στην εκτός σχεδίου δόμηση βάζει το Συμβούλιο της Επικρατείας με απόφαση που «μπλοκάρει» την ανέγερση ξενοδοχειακής μονάδας στη Μύκονο.

Ανατρέποντας αντίθετη εφετειακή απόφαση που επέτρεψε τη δόμηση σε γήπεδο (οικόπεδο) λίγο μεγαλύτερο των 10 στρεμμάτων, το ΣτΕ ακύρωσε την οικοδομική άδεια κατασκευής ξενοδοχείου 5 αστέρων με πισίνα.

Στην πράξη, το ανώτατο δικαστήριο αυστηροποιεί το ισχύον καθεστώς και τη νομολογία, αναδεικνύοντας σε κομβικό σημείο για το αν επιτρέπεται ή όχι η δόμηση σε εκτός σχεδίου περιοχή όχι μόνο το κατά πόσον το γήπεδο έχει «πρόσωπο» σε κοινόχρηστο χώρο, αλλά και το πώς προέκυψε ο δρόμος στον οποίο «βλέπει» και εξασφαλίζει την εκεί πρόσβαση.

Ανεξέλεγκτη

Επιχειρώντας να περιορίσει την ανεξέλεγκτη εκτός σχεδίου δόμηση και τη συχνή καταστρατήγηση πολεοδομικών κανόνων για ορθολογική δόμηση, το ΣτΕ δεν δέχεται πλέον ότι μπορεί να αναγνωριστεί ένας δρόμος ως δημοτικός ή κοινοτικός, με απλή διοικητική πράξη.

Κι αυτό γιατί ο εν λόγω χαρακτηρισμός ενός δρόμου (που μπορεί να έχει προκύψει με ιδιωτική βούληση) έχει πολεοδομικές συνέπειες, γιατί καθιστά καταρχήν οικοδομήσιμα τα ακίνητα που «βλέπουν» στον δρόμο αυτόν.

Επειδή μάλιστα η σχετική νομοθεσία ενεργοποιεί στις περιπτώσεις αυτές και τις κατά παρέκκλιση αρτιότητες (με συνέπεια να κτίζονται και πολύ μικρότερα οικόπεδα 1,2 ή 2 στρεμμάτων ή 750 τ.μ. κ.λπ.) πυκνώνοντας τη δόμηση, το ΣτΕ συμπεραίνει ότι ο χαρακτηρισμός των δρόμων αποτελεί έμμεσα πολεοδόμηση («οιονεί πολεοδομικό σχεδιασμό»).

Γι’ αυτό, η αναγνώριση δημοτικής ή κοινοτικής οδού δεν μπορεί να γίνεται με απλή διοικητική πράξη αλλά με έκδοση Προεδρικού Διατάγματος, αφού προηγηθεί σχετική συνταγματική – πολεοδομική επεξεργασία νομιμότητας από το ΣτΕ.

Αλλωστε η αναγνώριση των υπόλοιπων δρόμων (ως διεθνών, εθνικών, επαρχιακών) γίνεται με πολεοδομικό σχεδιασμό, που είναι πλέον αναγκαίος γενικότερα (για δημοτικούς, κοινοτικούς, αγροτικούς), πολύ περισσότερο όταν αφορά περιοχές προστασίας του φυσικού ή πολιτιστικού περιβάλλοντος, όπως είναι όλα τα νησιά και πολλές ακόμα ζώνες.

Βασικός κανόνας

Το ΣτΕ θεωρεί βασικό κανόνα για τη δόμηση ότι το οικόπεδο «βλέπει» σε κοινόχρηστο χώρο – δρόμο, που δεν προέκυψε από ιδιωτική βούληση. Ωστόσο, αφήνει ένα «παράθυρο» και σ’ αυτήν την περίπτωση, εφόσον εκδοθεί σχετικό ΠΔ ως προϊόν πολεοδομικού σχεδιασμού.

Στη συγκεκριμένη υπόθεση το ξενοδοχείο πήρε οικοδομική άδεια ύστερα από δημαρχιακή βεβαίωση ότι έχει πρόσωπο σε δημόσια οδό (που σε άλλο έγγραφο χαρακτηριζόταν ως αγροτική).

Το ΣτΕ, κάνοντας δεκτή αίτηση περιοίκου, ακύρωσε την οικοδομική άδεια, γιατί έπρεπε να είχε εκδοθεί ΠΔ που να δείχνει αν η οδός προέκυψε από ιδιωτική βούληση, αν είναι ο μοναδικός ή κυριότερος τρόπος προσπέλασης, αφού όλο το νησί είναι περιοχή ειδικής προστασίας, ανεξαρτήτως του αν ο χαρακτηρισμός της καθιστά το ακίνητο οικοδομήσιμο (3965/15).